Almanya İktisat ve İklim Koruma Bakanı Robert Habeck ile Fransa İktisat Bakanı Bruno Le Maire, bugün Washington’a giderek 2 gün boyunca Avrupa endüstrisi için çalışacak.
Berlin ve Paris ortasındaki ilgiler; savunma projelerinde uyum eksikliği, Rusya-Ukrayna savaşının sonuçları ve Avrupa’daki güç krizi nedeniyle gergin olurken, Almanya ve Fransa’nın Amerikan teşviklerinin Avrupalı şirketler ve yatırımlar üzerindeki tesirlerini azaltma amacında birleşmesi dikkati çekiyor.
Avrupalı bakanlar, ABD’de enflasyonun düşürülmesine yönelik kapsamlı sıhhat, iklim ve vergi düzenlemelerini içeren, ABD Başkanı Joe Biden’ın ağustos ayında imzaladığı Enflasyonu Düşürme Yasası hakkındaki kaygılarını vurgulamak ve daha iyi bir iş birliği için yarın Beyaz Saray yetkilileriyle görüşecek.
BRÜKSEL ENDİŞELİ
Alman iktisat gazetesi Handelsblatt’ın haberine nazaran, iki bakanın gezisi, Brüksel’de kuşkuyla karşılanıyor. AB’de en tesirli iki üye devletin bakanlarının tüm AB’nin çıkarlarını mı yoksa kendi ekonomileri mi düşündüğü konusunda kuşkular olduğu belirtiliyor.
AB, vergi indirimlerini ABD’de üretilen içeriğe bağlı hale getiren yeni düzenlemenin Avrupa’daki araba şirketlerini ve batarya ile yenilenebilir güç ekipmanları dahil yeşil iktisat alanındaki üreticileri dezavantajlı hale getireceği tasası taşıyor.
Washington idaresi, kelam konusu yasa ile iklim ve güce yönelik tarihindeki en büyük yatırımı yaparken, Avrupa’nın en büyük ekonomilerine sahip Almanya ve Fransa’da, yasanın kıtada şirketlerin üretimini ABD’ye kaydırmaya teşvik edeceğine dair tasalar bulunuyor.
Çin’in başta güneş paneli olmak üzere yeşil teknoloji hakimiyetine meydan okumayı hedefleyen ABD’nin Enflasyonu Düşürme Yasa tasarısı üretimin mahallî olması koşuluna bağlandı. Yeşil teknoloji için yüz milyarlarca dolarlık sübvansiyon içeren paket, elektrikli araba üreticilerinden yenilenebilir güç üreticilerine kadar ABD’de her şeye yatırımı desteklemeyi amaçlıyor.
ABD, ülke tarihinin en büyük “iklim paketi” olarak görülen 430 milyar dolarlık yasa ile pak güç teknolojilerinde yerli üretimi güçlendirmek ve endüstride istihdamı artırmak isterken, yasa kapsamında sağlanan teşvikler AB ile yaşanan uyuşmazlığı tırmandırma riski de taşıyor.
Kanada ve Meksika, ABD’deki yasa kapsamından muaf. AB de ABD’den bu yasa kapsamında kendi şirketlerine muafiyet talep ediyor. Bu bahiste AB ve ABD tarafı görüşmeleri sürdürüyor.
Ayrıca, Avrupa endüstrisi, ABD’deki bir fabrikada üretilen her uygun bileşen için vergi indirimi sağlayan yasanın kıtadaki potansiyel yatırımı yok edeceğinden tasa duyuyor.
Söz konusu yasa, yenilenebilir güç bileşenleri üreten yeni yahut yenilenmiş fabrikaların maliyetinin yüzde 30’u oranında vergi indirimi sağlıyor.
Washington’un bu alandaki teşvikleri Paris ve Berlin’i rahatsız ederken, AB’de, yasanın başta Alman firmaları olmak üzere Avrupalı şirketleri üretimi ABD’ye kaydırmaya teşvik edeceğine dair artan bir dehşet bulunuyor. Avrupa’da artan güç fiyatları, enflasyon tasaları ve işçi badiresi bu endişeleri daha da körüklüyor.
YASA AVRUPA ENDÜSTRİSİNİ TEHLİKEYE ATABİLİR
Düşük güç maliyetleriyle birlikte Enflasyonu Düşürme Yasası’nın ABD’yi daha cazibeli kılabileceği değerlendirilirken, Avrupa’daki üst seviye şirket yöneticilerinin maddeyi AB için bir “uyandırma çağrısı” olarak görmesi dikkati çekiyor.
Eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde kaygılara yol açan ABD’nin müdafaacı iktisat ve ticaret siyaseti, Biden periyodunda de devam ettiriliyor. Biden, her fırsatta “yerli üretim” vurgusu yapıyor.
Kimi etraflarda Enflasyonu Düşürme Yasası, enflasyonla gayretten fazla iklimin korunması ve batarya üretimi üzere geleceğin sanayilerinin güçlendirilmesiyle ilgili “büyük bir sanayi siyaseti saldırısı” olarak algılanıyor.
AB’NİN PLANI
Enerji krizi, yüksek enflasyon ve mümkün resesyon kaygılarıyla güç bir devirden geçen Avrupa için endüstrinin geri kalması temel bir risk olarak gösteriliyor.
Avrupa’da, dünya iktisadını ABD ve Çin’in eline bırakacak endüstriyel ve ekonomik gerilemeden tasa duyuluyor. Global bir ekonomik güç olarak kalabilmek için Avrupa’yı yine sanayileştirmenin yolları aranıyor. ABD’nin kelam konusu teşviklerini kendi iktisadına bir hücum olarak gören Avrupa, buna karşılık bulmaya çalışıyor. Bunun için Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve hükümeti, daha fazla devlet yardımı ve yeni AB fonları içeren bir Avrupa iktisat siyaseti için bastırıyor.
Cumhurbaşkanı Macron, “Amerikalılar gibi” bir yasaya muhtaçlıkları olduğunu belirterek, Avrupa’nın ABD’nin teşvikleriyle “sanayisizleşme riskine” dikkati çekiyor.
Paris’in 9 Ocak’ta AB ülkelerine gönderdiği mektupta, kapsamlı “Made in Europe” stratejisi önerilirken, kıymetli bölümlerde Avrupa’nın üretim gayeleri üzerinde bile anlaşılması isteniyor.
AVRUPA YEŞİL MUTABAKAT SANAYİ PLANI
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 1 Şubat’ta Brüksel’de düzenlediği basın toplantısında, Avrupa’nın net sıfır emisyon alanındaki endüstrisinin rekabet gücünü artırmak ve iklim dostu dönüşümü desteklemek için hazırladıkları Avrupa Yeşil Mutabakat Sanayi Planı’nı tanıtmıştı.
Planın, AB kamu takviye kurallarının gevşetilmesi, mevcut AB fonlarının yine yönlendirilmesi, yeşil projelere onayların hızlandırılması, çalışanların hünerlerinin bu alanlara yönlendirilmesi ve kritik ham hususlarda arz güvenliği sağlamak emeliyle yeni ticaret muahedeleri yapılmasını içerdiğini bildiren von der Leyen, net sıfır iktisadın nerede yer alacağının çok kıymetli olduğunu ve net sıfır endüstrinin kıymetli bir modülü olmak istediklerini söz etmişti.
Bazı AB ülkeleri, Birliğin ortak biçimde borçlanarak yeni bir fon kurmasını ve bununla ülkelerin pak endüstrilerinin desteklemesini istiyor. Ortalarında Almanya’nın da yer aldığı 10 ülke, AB’nin mevcut fonlarının yeşil sanayi alanına aktarılması ve yeni bir fonlanma sistemi kurulmaması gerektiğini düşünüyor.
AB üyesi 27 ülkenin lideri, 9-10 Şubat’ta Brüksel’de bu hususun da ele alınacağı bir tepe düzenleyecek. (AA)